Roland ToporEr was een heel bijzondere website waar werk van Roland Topor in verborgen was. Bij opening zag je damesbenen met kousen aan, die rondraaide als molenwieken. Klikte je daar op, kwam je op een gevarieerd grijs soort ganzenbord. De website leek niet af, want niet elk vakje verborg een link met afbeeldingen van zijn werk en sommige links leidden tot niets.
Het was een soort doolhof waar je hopeloos in verstrikt kon raken en onderweg kwam je soms tamelijk schrikwekkende tekeningen tegen.
Het webadres was: http://www.rolandtopor.net en staat wel nog als link op
een rijk gevuld blog met de naam "Roland Topor ... et moi"
Wie 'moi' is, is mij vooralsnog duister, maar iemand suggereerde ooit dat het zijn vrouw zou kunnen zijn.
Onlangs, 3 - 19 oktober 2007, was in in Maison Descartes een tentoonstelling met werk van Topor en tegelijk de presentatie van het boek dat Arnon Grunberg van een deel van de AKO Literatuurprijs 2004 heeft laten maken. Zelf heb ik het boek helaas nog niet.
Aanwezig waren: Sylvia Kristel, Adriaan van Dis, Bernard Holtrop (Willem), Ad Petersen en de zoon Nicolas Topor, die meteen als zoon van te herkennen was, een zelfde gezicht. Allen geinterviewd door Margot Dijkgraaf. Een en ander werd ingeleid door onder andere Arnon Grunberg, die de inleiding van het boek voorlas.
"'Het werk van Topor is een zeldzame combinatie van ironie en wreedheid, geweld en mededogen. Hij is een van de weinige humane sadisten die ik ken, en alleen al daarom onmisbaar.’ - Arnon Grunberg"
Er werd gesteld dat je vooral niet moest proberen het werk van Topor uit te leggen, te verklaren. Hij was een bijzonder royaal iemand, die graag anderen, op het genante af, verwende. Iedereen in een restaurant aan tafel noodde, die maar opdook en hij betaalde! Altijd!
Het antwoord op de vraag, waarom Topor niet de erkenning heeft gekregen die hij verdiend(e), bleef een eenduidig antwoord uit. Duidelijk is, dat Topor door een aantal mensen in ieder geval nog steeds gelauwerd wordt, met of zonder museale erkenning.
Volgens Anthon Beeke, in het publiek gezeten en mede ontwerper van het boek, was Topor iemand die zijn liefde voor het leven, gepassioneerd en minitieus in zijn tekeningen liet doorklinken vooral te zien in de enorme detailgevoeligheid: Topor arceerde met gemak uren weg.
Maar ook werd verteld door weer een ander die Topor ook tijdens zijn leven had meegemaakt, dat hij met hetzelfde gemak een tentoonstelling in de dag voor
de opening 'even' in de galerie in elkaar kwam tekenen!(Hier gebruikte hij dan wel groter formaat en grover materieel als verfspuitbussen, maar maakt qua ideeëninzet niet uit)
Zijn tekeningen zijn vaak geniaal en ik begrijp de miskenning in het geheel niet.
Er zitten soms zulke vreemde gedachtenkronkels in, die je inderdaad misschien maar beter voor jezelf kan houden, want mocht het mijn projectie zijn, dan verstoort het misschien de gedachten van een andere beschouwer.
Onzin tegelijkertijd, want waarom zou je die gedachten niet kunnen uitwisselen?
Soms, echter, is het verstaan van een werkstuk een zo snelle gedachtenflits, aha-erlebnis aandoend, dat de heldere ingeving die het te berde brengt, misschien ook niet is te verwoorden.
Terwijl ik als een bezetene foto's trachtte te maken en mijn verwondering niet voor mij kon houden, vooral het gegrinnik om een zoveelste invalshoek, heb ik dit toch wel gedeeld met een wildvreemde passant. Het "Oh!" en "Ah!" was niet van de lucht, zogezegd! Topor zou daar vast opnames van hebben gewild, hihi
De miskenning van Topor's werk komt, vermoed ik, door de teneur dat kunst niet illustratief, literair of een vondst mag zijn. In eerste instantie lijkt dat aan de hand, maar vaak gaan de werken veel verder dan dat. En wat zou het eigenlijk?
Het is geweldig mooi getekend vaak.
Het ligt ook aan het associatief vermogen van de beschouwer zelf, wat brutalerwijs zou kunnen betekenen dat die niet zo royaal voorzien is bij de mensen die zomaar aan Topor's werk voorbij gaan!?
Wikipedia over Roland Topor: http://en.wikipedia.org/wiki/Roland_Topor
Foto door mij gemaakt aldaar in Maison DescartesArtikel eerder gepubliceerd op oude weblog, 8 januari 2008
